Wednesday, October 01, 2008

शनिबारे बिश्राममा गन्धर्व लाइभ म्युजिक

"राम्रो फूल त फुल्नै नहुने
जति बैगुन भएनि मायाको
एउटै गुण छ भुल्नै नहुने"

"रेशम फिरिर रेशम फिरिर
उडेर जाउ कि डाँडामा भञ्ज्याङ रेशम फिरिरि"

"उकालीमा पनि हजुर मोटर जाँदो रैछ
ड्राइभर दाईलाई स-सलाम माया सरर जाउँ हिड रेलैमा"
(लाइभ म्युजिकसँगै लाइभ डान्स- नाचिरहेका दर्शकहरु)

२७ सेप्टेम्बर शनिबारको दिन, सारंगी, मादल, बासुरीसँगै माथि लेखिएको गीतलगायत अन्य गीतहरु गाएपछि पलेटी कसेर बसीरहेका दर्शकहरु जुरुक्क उठेर कम्मर मर्काउँन थाले। साईँ-साईँ र सुईँ-सुईँको सिटीसँगै तालीको आवाजले त्यहाँको माहौल निकै रन्कियो। हौसिदै ठट्टा र हाँसी मजाकको शब्दहरु उन्दै दर्शकलाई झनै उचाल्न सघाउँदै थिए- समुन्द्र ब्याण्डका कलाकारहरु। दशैँ तिहारको शुभकामनासहित Live Music by The Gandharbas को बहानामा जमघटको आयोजना गरेको थियो- Leo Club of KTM Ringroad र Nepal Srilanka Youth Forum ले। (बायाबाट क्रमशः रामकृष्ण गन्धर्व, अनिल गन्धर्व, अर्जुन गन्धर्व र शम्शेर गन्धर्व)

म‌ंगल धूनसँगै शुरु भएको सो कार्यक्रममा रामायण गीत, गन्धर्वहरुको पहिचान बोकेको ठेट गीत, विभिन्न लोक तथा आधुनिक गीत तथा धूनहरुहरुमा दर्शकहरु रमाइरहेका थिए। शुरुमै मंगल धूनले दशैँ नजिएको आभाष हुन्थ्यो। रामायण गीतमा सीतालाई लंका पुर्याइएयो भने रानी मन्दोदरी गीतमा सीतालाई रावणको कैदबाट मुक्त गरियो। 'राधा पियारीको बाला दिनदिन जोवन त्यसै ढल्कीगयो' (गन्धर्व जातीहरुको विवाहमा गाइने विशेष गीत), 'रामायण गीत' र 'रानी मन्दोदरा सपनीको विपनी भयो' (गाउँघरमा घुम्दा-डुल्दा गाइने गीत),'काँचो स्याउ दान‌ा दिनपनि सानु रातपनि तिम्रै सम्झना' (गन्धर्वहरुको लोकगीत)लगायतका गीतहरुमा गन्धर्वहरुको पहिचान झल्किन्छ। गाउँघरमा गन्धर्वका गीत, कला र सृजना सुन्नेहरुका लागि पुराना दिनहरु ताजा भए। पुरानै गीत-संगीत र धून भएनि लगभग साढे २ घण्टाको समय अवधिभर सबैजना रमाइरहेका देखिन्थे। गन्धर्वका गीत-संगीत नसुनेकाहरुका लागि भने नयाँ स्वाद नै भयो सायद। (गन्धर्वका लाइभ म्युजिकमा मग्न दर्शकहरु)

तनहुँका ५ जना गन्धर्वहरुको समूहः अनिल गन्धर्व, रामकृष्ण गन्धर्व, अर्जुन गन्धर्व, शम्शेर गन्धर्व र बुद्ध गन्धर्व, जो आफ्नो पुर्ख्यौली पेशालाई कुनै न कुनै हिसाबले जोगाईराख्न संघर्षरत छन्। त्यसै क्रममा उनीहरुले 'समुन्द्र ब्याण्ड' निर्माण गरे। त्यही ब्याण्डमार्फत उनीहरुले आफ्नो कला, गला र पेशालाई जीवन प्रदान गर्दै आइरहेका छन्। समुन्द्र ब्याण्डकै नाममा एउटा म्युजिक एल्बम पनि निकालिसकेको यो समूहले यस्ता थुप्रै कार्यक्रम गरिसकेको छ।

लोप हुँदै गइरहेको गन्धर्वहरुको पहिचान बोकेको परम्परागत पेशालाई बचाउँदै आधुनिकतासँगै कसरी अगाडी लैजाने भन्ने ठूलो चुनौती बनेको छ आज। यसबारेमा स्वय‌ं गन्धर्वहरु पनि सचेत बन्नैपर्ने हुन्छ र केही हदसम्म सीमित समूह नै सही तर सचेत बन्दै गइरहेका पनि छन्। आफूलाई चिनाउँनु मात्रै हैन अरुलाई चिन्नु र अरुको कुरा बुझ्नु पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण छ भन्नेतर्फ पनि कलाकारहरुको ध्यान खिचिएको थियो कार्यक्रममा। विविध खालका गीत-संगीतहरु प्रस्तुत गर्नुका साथै बेला बेलामा 'गीत कस्तो लाग्यो/धून कस्तो लाग्यो यहाँहरुलाई?' र गन्धर्वको पहिचान बोकेको गीत या धुन प्रस्तुत गर्दाखेरी आवश्यक जानकारी दिँदै दर्शकहरुसँग प्रतिक्रिया पनि लिँदै थिए उनीहरु। कार्यक्रम सकिएपछि समुन्द्र ब्याण्डका कलाकारहरुलाई भेटेर धन्यवाद र प्रशंसासहितको अभिव्यक्ति दिने दर्शकहरु थुप्रै देखिन्थे।

4 comments:

Unknown said...

निक्कै रमाइलो भयो होला नि ? सारंगीको स्वरमा म भए त त्यसै लठ्ठिन्थें होला ।

कैलाश said...

हो र? त्यस्तरी मन पर्छ तपाईलाई सारंगीको स्वर। जे होस् निकै रमाइलो भाथ्यो। अहिले सोच्दैछु। तपाई पनि हुनुभा भए त झनै रमाइलौ हुन्थ्यो होला हगि?

Anonymous said...

I am jealous with your ramailo! Anyway, take care and keep it up. I m sorry I am not getting enough time to update my blog. But you know I am doing something for the Rai languages of Nepal. I hope i will come with some outstanding thoughts in the field of linguistics and languages. See you around Dhankuta or Bhojpur next year!

Rasmin Rai said...

Hi Kailash Kut friend !
I like your art.I hope you also try to make good .