मेरी आमा... तिमीमा समर्पण

(निश्चल हाँसो उनको, प्रतिबिम्ब हो मनको)

यो अनौठो संसारमा मेरो अस्तित्व बनाइदिने ममतामयी आमा, (९८ औँ) अन्तर्राष्टि्य नारी दिवस, पूर्ण रुपमा तिमीमा समर्पित गर्दछु । तिम्रो हाँसो, खुशी र सुख मेरो लागि अपुरो-अधुरो सपना हो । त्यसैले पनि तस्बीरमा कैद तिम्रो निश्छल मन्द मुस्कान मेरो लागि प्रेरणाको स्रोत बनेको छ । तिम्रो जीवन, हरपल भयानक लाग्ने डर-त्रासबाट कहिल्यै मुक्त हुन सकेन । तिमीले फेर्ने गरेको प्रत्येक सास पनि तिम्रा लागि नभएर अरुकै लागि हुन्थ्यो । तिमीले आफ्नो लागि कहिल्यै बाँचेनौँ, न त आफ्नो लागि कुनै एक पल नै बितायौँ । तिम्रो त्यो अवस्थाबाट तिमीले मुक्ति नचाहेको पक्कै पनि हैनौँ तर त्यसतर्फ कहिल्यै कदम चाल्ने हिम्मन नै गरेनौँ । तिमी भन्ने गर्थ्यौ 'दु:खै र माथि भुक्तमान' । जतिबेला भन्यौँ त्यत्तिबेला म बुझ्ने अवस्थामा थिइन । आज म बुझ्ने भए, तर तिमी संसारिक मोहबाट मुक्त भइगयौँ ।

हुन त म पनि कहाँ निडर थिएँ र त्यत्तिबेला ? आखिर तिम्रै अंश हुँ । तिम्रो अवस्थाले तिम्रो सोझोपन, सरलता र स्वच्छ भावना झल्काउँथ्यो । पछि थाहा पाए, तिमी र म दुवै जनाभित्र बिद्रोह गर्नको लागि निम्छरोपन पनि त छँदैथियो । तर तिम्रो सहनशीलतालाई छातीमा टेकेर ताण्डव गर्नेहरु अझ निम्छरोपनयुक्त मानव हुन् । तिमीभित्र लादिएको त्यो शासन र दमनले तिमीलाई खाइसकेको थियो । र, तिमीले मेरो वालापन नै कहाँ अनुभूत गर्न पायौँ र ? तर मेरो वालापन भन्दा मैले तिम्रो कष्ट र पीर अनि अति सहनशीलतालाई हरेक सासमा अनुभूत गर्दै हुर्किए । तिम्रो पीडक तिम्रै लोग्ने स-शरीर उभिएको हुँदा मलाई पनि उनीप्रति धेरै घृणा थियो र मनमा भय पनि गडेको थियो । तिमी नै भन्ने गर्थ्यौ मलाई, 'अरुसँग कहिल्यै नराम्रो नहुनु, आफूभन्दा ठूलालाई मुख नलाग्नु, सानोलाई नहेप्नु' । तिमीले यो नियम पालना गरिरह्यौँ जीवनभर । तर खै त, तिमी नै बढि हेपिएकै थियौँ नि ।

तिम्रो पीडालाई मलजल हाल्ने र तिमीमाथि अन्याय गर्ने अर्को नारीको आगमन हुँदा समेत पनि तिमी एकनासे सागरको बहाबझैँ शान्त र सहनशील देखियौँ । जति जति अन्याय हुँदै गयो, त्यत्तित्यत्ति तिम्रा मन, मस्तिष्क र शरिर थकित र लाचार बन्दै गयो । तिम्रो जिवनको अन्तिम घडीसम्म पनि धेरै शान्त र कसैप्रति द्वैष र रीस राग राख्न सकेनौँ । तर तिमी र तिम्रो तिनै सरलताभित्र लुकेको पीडाबाट मैले आफ्नो निम्छरोपनमा सहास हाले, हिम्मत बटुले र आफ्नै बलबुतामा बाँच्ने कोशीसमा छु । आज तिमी मसँग स-शरिर रहेको भए..... तिमी कस्तो हुन्थ्यौँ होला ? जे भएपनि मेरो लागि संसारकै सहनशील र सरल नारी तिमी नै हौँ । तिमीलाई हृदयभरिको समर्पण मेरो ।